Nasi południowy sąsiedzi to niezwykle dynamicznie rozwijająca się europejska gospodarka i poważny gracz przemysłu motoryzacyjnego. Pomimo niewielkich rozmiarów, Republika Czeska jest niezwykle ciekawym rynkiem motoryzacyjnym i flotowym do analizy. Rynek flotowy w Czechach – o tym w detalach przeczytasz dalej.
Republika Czeska – informacje ogólne.
Czechy to kraj położony w Europie Środkowo-Wschodniej zamieszkiwany przez ok. 10,6 miliona ludzi. Po wolnych wyborach w 1992 roku kraj jest samodzielnym bytem politycznym (po wielu latach połączenia ze Słowacją i utrzymując się pod ogromnie silnymi wpływami ZSRR od czasów zakończenia II Wojny Światowej). Czechy są członkiem Unii Europejskiej jednak używają własnej waluty (korona czeska). W 2019 roku, zanim dotarła do nas epidemia koronawirusa, Czechy były kraje o najniższym bezrobociu w całej Wspólnocie Europejskiej (1,9%!). Czechy mogły się pochwalić również jednym z najniższych wskaźników ubóstwa w UE. Pod koniec września 2020 roku stopa bezrobocia w Czechach wynosiła już 3,8% (bez pracy pozostawało 277 000 obywateli Czech).
Gospodarka Republiki Czeskiej w kontekście rynek flotowy w Czechach.
Pod względem PKB per capita Czechy pod koniec 2019 zajęły 36 miejsce na świecie. Wysokie miejsce zawdzięczają przede wszystkim skoordynowanemu i zrównoważonemu rozwojowi. W latach „przedepidemicznych” gospodarka naszych południowych sąsiadów rozwijała się bardzo dobrze; +3,2% PKB w 2018, +2,3% w 2019 roku. W 2015 roku gospodarka Czech urosła o 4,4% notując największy wzrost wśród wszystkich krajów Unii Europejskiej.
Pojawienie się COVID-19 drastycznie wypłynął na stan gospodarki Czech. W 2020 roku PKB tego kraju skurczyło się prawie o 6%, niwecząc dorobek ostatnich lat. Wskaźnik ten jest i tak lepszy niż przewidywali analitycy, prognozując ujemny wzrost gospodarczy rzędu 7%. Tym niemniej mówimy tutaj o największym ekonomicznym regresie w historii usamodzielnionego w 1993 czeskiego państwa.
Od początku epidemii, w 3-krotnie mniejszych Czechach, zanotowano 1 013 000 przypadków koronawirusa (dane WHO na 5.02.2021) – w Polsce w tym samym czasie jest to 1 565 000 potwierdzonych zachorowań na COVID-19. Z powodu koronawirusa za naszą południową granicą zmarło prawie 17 000 osób (to 50% tego co w Polsce). To daje obraz trudności i wyzwań z jakimi w czasie epidemii zmagają się Czesi.
Fabryki samochodów i przemysł motoryzacyjny w Czechach.
Na terenie Czech znajduje się 9 zakładów produkcyjnych, z czego 4 fabryki produkują pojazdy osobowe, 1 – samochody ciężarowe, 3 – autobusy oraz 2 zakłady odpowiadają za produkcję silników. Z uwagi na światową epidemię koronawirusa ACEA ocenia, że w przypadku Czech co najmniej 45 000 miejsc pracy mogło zostać zredukowanych w wyniku optymalizacji zakładów wytwarzających dobra w obrębie sektora automotive. W wyniku lockdownów ,oraz problemów z dostępem do części, w 2020 z taśm produkcyjnych fabryk zlokalizowanych w Czechach, zjechało o 284 000 mniej pojazdów i podzespołów niż było to pierwotnie planowane.
Głównym zakładem produkcyjnym, znajdującym się na terenie Republiki Czeskiej, jest fabryka marki SKODA w Mlada Boleslav. To ikoniczne miejsce motoryzacji, które jest również siedzibą główną marki wchodzącej w skład Volkswagen Auto Group (VAG)
W 2020 roku sprzedaż nowych aut w Europie spadła o 24% w ujęciu r./r. W Czechach ten spadek wyniósł 18,8%.
Rynek flotowy w Czechach – sprzedaż nowych aut w 2020 w Czechach.
Czeski rynek odnotował stały wzrost w latach 2010-2017, kiedy to wzrósł ze 167 000 do obecnego rekordu wszechczasów wynoszącego 271 000 sztuk, napędzany przez dynamicznie rozwijającą się gospodarkę i rosnący wewnętrzny popyt konsumencki. Następnie trend zaczął umiarkowanie spadać, ze sprzedażą 261 437 w 2018 i 249 915 w 2019. Trend ten był nieco mocniejszy niż w Polsce (gdzie w 2018 i 2019 również nastąpiło wyhamowanie wzrostu, jednak bez regresu).
Po rozpoczęciu roku 2020 prawie bez zmian (-0,8%), rynek szybko załamał się w marcu, gdy wirus zaczął rozprzestrzeniać się na całym świecie. Największy spadek sprzedaży w 2020 roku miał miejsce w kwietniu: -53,4%. Spadek ten, mimo, że spektakularny, nie było tak mocny jak w przypadku Wielkiej Brytanii, Hiszpanii czy Włoch, gdzie w najgorszych miesiącach rynek wyhamował o 90%.
Podobnie jak większość krajów europejskich, które w różnym stopniu wprowadziły blokady w celu spowolnienia rozprzestrzeniania się koronawirusa, rząd czeski 16 marca wprowadził kwarantannę w całym kraju, zamykając granice i zakazując wjazdu cudzoziemcom. Chociaż pierwotnie planowano, że potrwa do 24 marca, stan wyjątkowy został następnie przedłużony do 30 kwietnia.
W marcu sprzedaż nadal była bardzo ujemna (-44,4%), ale potem szybko się odbiła z powodu skumulowanego popytu i zachęt UE (okres czerwiec-lipiec). Ponowna zapaść nastąpiła w sierpniu (-33,6%). Ostatnie 4 miesiące zeszłego roku w Czechach to karuzela wzlotów i upadków w zakresie popytu i podaży – liczba potwierdzonych przypadków COVID-19
Finalnie, sprzedaż całoroczna w 2020 roku wyniosła 202,971 pojazdów, co oznacza spadek o 18,8% w porównaniu do 2019 roku. Rynek motoryzacyjny w Czechach w 2020 roku zaliczył spadek mniejszy niż średnia UE i mniej niż w Polsce, jednak tylko dlatego, że już poprzednie dwa lata charakteryzowały się kilku procentowymi hamowaniami konsumenckich zakupów.
Najczęściej kupowane samochody w Czechach w 2020 – rynek flotowy w Czechach.
Pod względem marki lokalny lider Skoda (-12,9% sprzedaży r./r.) uzyskał 2,4% udziału w rynku, na drugim miejscu Volkswagen (-20,5% sprzedaży r./r.), który stracił zaledwie 0,1%, oraz Hyundai, który zyskał 0,2% udziału, spadając o 17% r./r. w zakresie sprzedaży. Toyota zajęła 4. miejsce skacząc o 3 pozycje i zanotowała najlepsze wyniki w tabeli liderów (+ 1,3%), a za nią Dacia, która z drugiej strony zanotowała najgorsze wyniki, spadając o 34,1% i tracąc 1 miejsce. W Polsce sprzedaż wygląda zupełnie inaczej – u nas po ponad 10 latach liderem została Toyota, przed Skodą i Volkswagenem.
Peugeot spadł o 1 miejsce i stracił 25,4% sprzedaży, a za nimi Kia (-13,9%) i Renault, które spadły o 2 pozycje i straciły 25,8% sprzedaży w ujęciu 2020/2019.
Najczęściej sprzedawanym pojazdem pozostaje Skoda Octavia (-11,9% sprzedaży) po raz 12 z rzędu z 19 091 sprzedanymi egzemplarzami, a za nią Skoda Fabia, która straciła 21,1%, odnotowując w tym roku 15,986 nowych sprzedaży. Skoda Scala (+ 26,7%) zamyka podium skacząc o 4 miejsca i informuje o 8,736 nowych sprzedanych egzemplarzach. Co ciekawe, pomimo, ze rynek nowych samochodów w Czechach jest 2-krotnie mniejszy niż w Polsce, a liczba ludności jest 3-krotnie mniejsza, w Czechach sprzedano więcej modelu Octavia niż w Polsce (u nas ten model również zyskał najwięcej nabywców na rynku w zeszłym roku).
Rynek flotowy w Czechach – rynek leasingowy w Czechach.
Zgodnie z danymi Česká leasingová a finanční asociace (ČLFA – Czeskie Stowarzyszenie Leasingu i Finansów) po 3 kwartałach 2020 roku instytucja zaraportowała że:
- Zarejestrowano 148 319 nowych samochodów osobowych, tj. 0 22,4% mniej w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku (Q1-Q3 2019).
- Całkowita finansowana kwota 97,95 miliarda CZK (o 21,0 miliarda CZK mniej niż w I-III kw. 2019, spadek rok do roku o 17,7%.), z czego:
– 79,62 miliarda CZK (11,1 MLD PLN) na finansowanie inwestycji i operacji ruchomych i nieruchomych podmiotów gospodarczych (o 19,24 mld mniej niż w analogicznym okresie 2019 r., spadek rok do roku o 19,5%) oraz
– 17,63 miliarda CZK (3 MLD PLN) na finansowanie towarów i usług dla gospodarstw domowych (o 2,97 miliarda CZK mniej niż w analogicznym okresie 2019 r. spadek rok do roku o 14,4%)
- sfinansowane pojazdy drogowe (przeważnie nowe) na kwotę 43,96 miliarda CZK (44,9% całkowitej kwoty sfinansowanej) (to 7,47 MLD PLN), tj. O 11,59 miliarda CZK mniej niż w 1-3. kwartał 2019, spadek rok do roku o 20,9%.
– w tym 29,20 miliarda CZK (4,95 MLD PLN) na zakup samochodów osobowych (o 4,97 miliarda CZK mniej niż w I-III kw. 2019, spadek rok do roku o 14,5%), w tym 20,82 miliarda CZK na zakup 40.896 nowych samochodów osobowych (sfinansowanie w ten sposób 27,6% liczby nowych samochodów osobowych zarejestrowanych po raz pierwszy w Czechach w I-III kwartale 2020 r.)
- Organizacja zawarła 354 603 nowych transakcji leasingowych i kredytowych (o 121 515 mniej niż w analogicznym okresie 2019 roku, spadek rok do roku o 25,5%)
- Organizacja na koniec Q3 2020 zarządzała 1 085 197 czynnymi umowami leasingu i pożyczki (członkowie ČLFA).
– należności z tytułu bieżących transakcji leasingowych i kredytowych osiągnięte na koniec Q3 2020. Kwota w drugim kwartale 2020 r. Wyniosła 265,88 mld CZK (o 1,22 mld CZK mniej niż w analogicznym okresie 2019 r., co oznacza spadek o 0,5% rok do roku).
- Udział leasingu operacyjnego w całkowitym leasingu inwestycji ruchomych wzrósł rok do roku – 61,4% (w I-III kwartale 2019 roku – 56,7%). Koncentracja na towarach – nadal dominuje leasing pojazdów drogowych:
– udział leasingu samochodów osobowych i dostawczych – 50,3% (42,7% w I-III kwartale 2019 r.)
– udział nowych samochodów w całkowitym leasingu samochodów osobowych – 95,1% (95,0% w I-III kwartale 2019)
– udział leasingu samochodów ciężarowych 22,0% (25,7% w I-III kw. 2019)
– udział leasingu maszyn i urządzeń – 21,3% (22,8% w I-III kw. 2019)
- Zawarto 23 194 nowych umów leasingu maszyn, urządzeń i środków transportu dla przedsiębiorców, ich liczba spadła o 13 289 umów / 36,4% r / r
– 5 245 umów leasingu finansowego – spadek rok do roku o 4.409 umów / 45,7%
– 4 870 umów leasingu operacyjnego – spadek rok do roku o 3588 umów / 42,4%
– 12 239 umów leasingu z pełną obsługą – spadek rok do roku o 5069 umów / 29,3%
– 840 krótkoterminowych umów leasingu – spadek rok do roku o 223 umowy / 21,0%
- Na koniec 1.-3. W II kwartale 2020 roku leasing maszyn, urządzeń i środków transportu dla przedsiębiorców odbywał się na podstawie aktywnych 174 998 umów leasingowych zawartych przez firmy członkowskie CLFA. W tym:
– 57 976 umów leasingu finansowego
– 31 468 umów leasingu operacyjnego
– 85 213 umów leasingu z pełną obsługą
– 341 krótkoterminowych umów najmu
- na koniec 1.-3. W kwartale 2020 roku w zarządzaniu flotą znajdowało się 8819 pojazdów, a należności z tytułu zawartych umów leasingu ruchomości dla przedsiębiorców osiągnięte na koniec I-III. kwartał 2020 101,20 miliarda CZK (spadek w porównaniu do 31 grudnia 2019 o 4,12 miliarda CZK / 3,9%). To ok. 17,1 MLD PLN.
- całkowita kwota kredytów – 37,58 miliarda CZK (o 2,48 miliarda CZK mniej niż w analogicznym okresie 2019, spadek rok do roku o 6,2%). To ok. 6,38 MLD PLN. W tym:
– kredyty samochodowe i dostawcze – 44,1% (45,1% w I-III kw. 2019)
– kredyty dla samochodów ciężarowych – 12,7% (13,7% w I-III kwartale 2019 r.)
– kredyty na maszyny i urządzenia – 37,1% (34,1% w I-III kw. 2019)
Rynek motoryzacyjny w Czechach, również w zakresie sfery flotowej, mocno ucierpiał w skutek epidemii koronawirusa. Nie ma jeszcze pełnych danych za 2020 rok, jednak już teraz można czynic prognozy, ze ww. zawarte dane mogą być jeszcze gorsze (ostatni kwartał w Czechach to kolejny twardy lockdown). Dynamicznie rozwijający się rynek i gospodarka Czech dużo mocniej odczują skutki COVID-19 niż Polska.