Pomimo zobowiązania podpisanego przez ponad 40 krajów, aby odejść od węgla. Wiele wskazuje na to, że węgiel prawdopodobnie pozostanie w miks energetyczny w dającej się przewidzieć przyszłości. To nie koniec węgla.
Ostatnie doniesienia i ustalenia ze szczytu klimatycznego COP26 w Glasgow, że ponad 40 krajów zobowiązuje się do wstrzymania inwestycji w węgiel, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej, oraz do rozpoczęcia stopniowego wycofywania węgla, jest dobrą wiadomością, ale obietnica ta ma kilka kluczowych wad.
Po pierwsze, nowe zobowiązanie do finansowania dotyczy tylko elektrowni, które nie są w budowie. Pozostawiając tym samym potencjał do uruchomienia znacznej liczby zakładów, które obecnie przechodzą fazy rozruchowe lub są w fazie projektu.
Po drugie, data dla tych krajów, które podpisały deklarację z COP26, jest ustalona na dekadę. Jako, że nie na 2030, są to lata 2030 dla krajów rozwiniętych, co pozwala im na wykorzystanie węgla do produkcji energii przez następne dwie dekady. W przypadku krajów rozwijających się są to lata 40. XXI wieku, co oznacza, że większość zakładów w tych krajach może być czynna do 2050 roku. Warto tutaj przypomnieć właśnie założenia polskiej polityki transformacji energetycznej, która nakreśla horyzont czasowy wyłączenia ostatniej kopalni na 2049 rok.
Po trzecie, ustalenia nie obejmują niektórych z największych na świecie korzystających z węgla krajów – Chin, Indii, Australii i Stanów Zjednoczonych. Pominięcie Stanów Zjednoczonych jest mniej znaczące, ponieważ warunki rynkowe i istniejąca polityka doprowadziły już do znacznego zmniejszenia mocy przerobowych węgla. Które zgodnie z prognozami ponownie zmniejszą się o połowę w ciągu następnej dekady.
Ale Chiny są odpowiedzialne za połowę wszystkich światowych elektrowni węglowych. A nowe elektrownie będą nadal uruchamiane w latach dwudziestych tego wieku. Według prognozy Frost & Sullivan, szczyt budowy elektrowni węglowych w Chinach nastąpi w 2026 r., a potem będą pewne zamknięcia. Do 2040 r. około 70% chińskich elektrowni węglowych pozostanie aktywnych, co utrzyma udział węgla w globalnym miksie energetycznym. Frost & Sullivan przewiduje, że mimo zamknięć, węgiel będzie miał znaczące miejsce w chińskim miksie energetycznym do 2040 r.
Nie ma jednak wątpliwości, że rola węgla w globalnym miksie energetycznym nadal znacząco słabnie. Według Frost & Sullivan energia z elektrowni węglowych zmniejszy się. Zmniejszy się dokładnie z 8 000 TWh w 2020 r. do 4 000 TWh w 2040 r. Wzrost udziału OZE spowoduje spadek udziału energii węglowej z 29% do 9%. Ta prognoza i obietnica są oczywiście bardzo mile widziane. Aczkolwiek mają minimalny wpływ na nasze wcześniejsze prognozy dotyczące dekarbonizacji energetyki, biznesu i transportu. Mimo tego, że prognoza i obietnica są pozytywne, ich wpływ na cele Green Deal i Fit For 55 jest niewielki.
Zobowiązanie do zmniejszenia emisji metanu o 30% w stosunku do poziomów z 2020 roku do 2030 roku jest pożądanym działaniem. Redukcja globalnych emisji to coś więcej niż tylko węgiel. Metan ma znacznie większy wpływ na ocieplenie planety niż węgiel, chociaż trwa krócej w atmosferze. Oznacza to, że redukcja metanu ma nieproporcjonalnie większy wpływ na przeciwdziałanie zmianie klimatu. Zobowiązanie obejmuje połowę wszystkich emisji metanu – w szczególności Chiny, Indie i Rosja się nie zgłosiły. Ale istnieje prawnie wiążący mechanizm karania tych, którym nie udaje się tego osiągnąć. Miks energetyczny nie obejdzie się bez węgla, a wojna na Ukrainie niestety będzie skutecznym hamulcem przemian klimatycznych.
Zamknięcia elektrowni węglowych pozwoli zrealizować oczekiwane w ciągu następnej dekady – Frost & Sullivan prognozuje, że do 2030 r. 58% mocy węgla w Ameryce Północnej i 66% mocy węgla w Europie zostanie wyłączonych z eksploatacji.
