O finansowaniu zielonych aktywów, kondycji polskiej branży leasingowej oraz prognoz dla polskiego rynku leasingu na rok 2022 w studio Cartrack Polska rozmawialiśmy z Tomaszem Sudajem, Prezesem Związku Polskiego Leasingu.
Cartrack Polska: Panie Prezesie, zanim porozmawiamy o wynikach Związku Polskiego Leasingu (ZPL) poruszymy najpierw temat związany z ekologią i transformacją energetyczną finansowaną przez ZPL w ramach inwestycji polskich przedsiębiorców. Inwestycje w zielone aktywa stają się elementem rachunku ekonomicznego, który dla polskiego biznesu jest uzasadniony nie tyko z wizerunkowego, ale i finansowego punktu widzenia. Jak wygląda więc finansowanie proekologicznych rozwiązań i technologii w Polsce?
Tomasz Sudaj, ZPL: Branża leasingowa wspiera rozwój każdego rodzaju biznesu, jednak blisko 74% finansowania udzielanego przez firmy zrzeszone w Związku, trafia do mikro, małych i średnich podmiotów, z czego blisko 50% to najmniejsze firmy. Dlatego dzisiaj, jako Związek, podejmujemy aktywności w kierunku ułatwienia naszym klientom finansowania maszyn i urządzeń o większej sprawności energetycznej, czy wreszcie samochodów elektrycznych, które stają się istotnym elementem dekarbonizacji biznesu.
Natomiast warto wspomnieć, że już w latach 2011 – 2014 branża leasingowa była bardzo mocno zaangażowana w program Polseff. Był to program dedykowany tym przedsiębiorcom, którzy wymieniali swoje urządzenia i maszyny na te o wyższej efektywności energetycznej. W tym okresie we współpracy z różnymi partnerami, przygotowaliśmy listę aktywów, które można finansować w ramach programu. Dzięki temu proces był uproszczony, a każdy z klientów realizując taką inwestycję uzyskiwał dodatkowy bonus inwestycyjny w wysokości 10-15%.
Także dzisiaj mówimy o tym, że nasze otoczenie i nasz klimat wymusza podejmowanie po prostu większej ilości tych działań, które zaczęliśmy realizować jako branża leasingowa wiele lat temu. Dobrym przykładem, w który branża w zeszłym roku bardzo mocno się zaangażowała, jest program Mój Elektryk – to program dopłat do samochodów elektrycznych, który w swojej ofercie ma obecnie 12 firm leasingowych i firm wynajmu długoterminowego. Kolejne podmioty prowadzą rozmowy, aby dołączyć do tego projektu i aktywnie finansować misję redukcji śladu węglowego w motoryzacji. Branża leasingowa chce wykorzystać kompetencje związane z bardzo dobrą znajomością aktywów, bo to wyróżnia leasing na tle innych produktów finansowych. Branża chce dostosować ofertę już nie tylko do specyfiki klienta, ale chce dostosować ją do osobliwości konkretnego przedmiotu – samochodu lub innego aktywa. Mocna personalizacja ofert wraz z kompleksowym doradztwem jest siłą podmiotów zrzeszonych w ZPL.
Cartrack Polska: Panie Prezesie, wspomniał Pan o programie Mój Elektryk. Wobec tego warto sięgnąć do komunikatu prasowego ZPL, w którym to czytamy, że w roku 2021 firmy leasingowe zrzeszone w Związku, sfinansowały blisko 8200 pojazdów nisko i zeroemisyjnych, co jest imponującym wzrostem w ujęciu rok do roku – na poziomie 130%. Takie dane robią wrażenie. Jednak finansowanie zielonych aktywów to nie tylko samochody. Jakie inne inwestycje są jeszcze popularne w polskim biznesie, jakie aktywa polskie firmy mogą finansować dzięki „zielonemu” leasingowi?
Tomasz Sudaj, ZPL: Przede wszystkim, tak jak wspomniałem, jest to wymiana maszyn i urządzeń, bo te zasoby co do zasady w większości są elektryczne. Wraz z kolejnymi ulepszeniami i generacjami tychże kluczowych w biznesie aparatów rośnie ich sprawność energetyczna. Wymiana urządzenia na nowe wpływa po prostu na część kosztową prowadzenia biznesu i powoduje, że klienci poprawiają swój rachunek wyników. Z drugiej strony wymianie może podlegać cała infrastruktura związana z elektromobilnością – samochody to jedno, ale wciąż borykamy się z wyzwaniem w postaci punktów ładowania.
Nasi klienci mogą finansować aktywa również korzystając z dopłat i specjalnych projektów gospodarczych, które są dostępne – z tego co pamiętam to leasing jest dostępną formą finansowania dla ładowarek o mocy od 22 do 150 kWh. Oczywiście, prąd trzeba też produkować, dlatego leasing jest jedną z dróg inwestycyjnych w odnawialne źródła energii. Firmy członkowskie potwierdziły, że w roku 2021 sfinansowały blisko 6300 instalacji fotowoltaicznych o wartości przekraczającej 660 mln złotych. To pokaźny portfel nowych umów leasingu w sferze zielonej energetyki i realny wpływ na transformację miksu energetycznego w naszym kraju.
Ponadto, finansujemy również aktywa związane z transportem komercyjnym, czyli pojazdy ciężkie powyżej 3,5t DMC. Oczywiście pojazdy elektryczne to dopiero początek, ale finansujemy także samochody zasilane gazem. W zeszłym roku wybrane firmy członkowskie sfinansowały w tym zakresie aktywa o wartości przekraczającej 670 milionów złotych.
Cartrack Polska: Panie Prezesie, tak jak Pan wspomniał na początku znaczna część biznesów korzystających z leasingu to mikro i mali przedsiębiorcy. Z danych ZPL wynika, że 44% wszystkich sfinansowanych w 2021 roku aktywów stanowiły pojazdy lekkie (do 3,5t DMC). Czy wobec tych danych można pokusić się o tezę, że to najmniejsi przedsiębiorcy napędzają transformację energetyczną w Polsce?
Tomasz Sudaj, ZPL: Myślę, że jeszcze powinniśmy poczekać z wyciąganiem takich wniosków ponieważ widzimy barierę inwestycyjną dla tej grupy biznesowej – koszty wejścia stanowią jeszcze duże wyzwanie. Pamiętajmy, że samochody elektryczne są oczywiście droższe o 15%, a nawet 40% wobec modeli napędzanych tradycyjnymi silnikami spalinowymi. Wraz z rozwojem zielonych technologii koszty inwestycyjne będą maleć, co z pewnością przyczyni się do zwiększenia popularności tychże rozwiązań.
Cieszą nas bardzo te wyniki – sektor leasingowy w Polsce już dzisiaj ma blisko 60% udział w rejestracji samochodów elektrycznych dokonywanych przez firmy. Warto w tym miejscu dodać, że w zasadzie od 2 lat oferta dostępnych modeli samochodów elektrycznych zaczyna być faktycznie kompleksowa i odpowiadająca na potrzeby różnych klientów. Z drugiej strony, pojawiają się właśnie te niezbędne w mojej ocenie impulsy do tego, aby zachęcać przedsiębiorców do inwestycji w zielone aktywa. Mamy program Mój Elektryk. Tak jak wspominałem, w przeszłości był program Polseff. Potrzebujemy wsparcia przy wykorzystaniu środków publicznych, aby ta transformacja z perspektywy przedsiębiorcy też przynosiła korzyści finansowe. Firmy członkowskie ZPL umożliwiają wykorzystanie dotacji przygotowywanych na różnych szczeblach do transformacji energetycznej i inwestycji w ekologiczne środki transportu dla biznesu.
Cartrack Polska: przechodząc do korzyści finansowych, i w ogóle samej kwestii inwestycyjnej, bo wydawać by się mogło że rok 2021, w którym cały czas możemy zaliczyć do takich w pełni epidemicznych pod kątem różnego rodzaju restrykcji i rygorów, będzie charakteryzował się spowolnieniem, brakiem popytu na inwestycje. A jednak nie – ZPL poinformowało, że w 2021 udało się sfinansować aktywa o wartości 88 mld złotych co stanowi 30% wzrost w ujęciu r./r. I tak – rok 2020, pierwszy z epidemią COVID-19, łatwo było „przeskoczyć”, jednak wczytując się w historyczne dane związku choćby z roku 2019, który z epidemią nic wspólnego nie miał, okazuje się, że i ten wynik bez problemu przebiliście. Czy polscy przedsiębiorcy bardzo dynamicznie znowu zaczęli myśleć o inwestycjach? Czy leasing staje się już tak powszechną formą finansowania, że i tak biorąc pod uwagę dostępność kredytowania bankowego jednak przedsiębiorcy bardziej się decydują na tą opcję?
Tomasz Sudaj, ZPL: Na wyniki złożyło się kilka głównych czynników; po pierwsze, to co najważniejsze to rzeczywiście rok 2021 w ogóle był historycznym rokiem w wynikach generowanych przez branżę leasingu – nasi klienci sfinansowali, tak jak Pan powiedział inwestycje o wartości ponad 88 miliardów złotych, co jest wynikiem o blisko 6 miliardów złotych lepszym niż najlepszy w historii branży leasingowej w Polsce rok 2018. Ta dynamika wzrostu w porównaniu do 2020 roku to ponad 30%. To są rzeczywiście bardzo dobre wyniki, a wpływ na nie miało kilka czynników.
W roku 2020 obserwowaliśmy wyraźne spowolnienie inwestycji przedsiębiorców, a część przedsiębiorców w tak niepewnych czasach decydowała się też na to, aby pewne decyzje inwestycyjne odłożyć. Z drugiej strony w Polsce leasing, na tle europejskim, jest jednym z najchętniej wybieranych przez firmy źródeł finansowania inwestycji w aktywa. Popularność leasingu jest bardzo wysoka. Rok 2021 to też dalszy wzrost popularności leasingu. Po raz pierwszy w historii wartość portfela aktywnych umów leasingowych przekroczyła wartość salda kredytów inwestycyjnych (wartość naszego portfela przekroczyła 165 mld zł i wzrosła rok do roku o 5%).
Jest to dowód na to, że sektor leasingowy to nie tylko finansowanie w ogóle, ale tak jak wspominałem wcześniej, to takie rozwiązanie finansowe, które jest dostosowane do specyfiki aktywa. Uwzględniamy nie tylko to jak działa nasz klient, ale co konkretnie finansuje. Do tego oferta leasingu to nie tylko środki na zakup, ale też różnego rodzaju dodatkowe usługi, które obejmują wszystkie kluczowe aspekty korzystania. Do tego dochodzi jeszcze wręcz oczywisty argumenty – łatwa dostępność; leasing jest tym produktem, który stanowi część sektora nazywanego Asset Lending, czyli produktów finansowych opartych o zabezpieczenie aktywem. Jest ono bardziej dostępne szczególnie dla mniejszych klientów. Firmy leasingowe bardzo często współpracują z producentami, importerami oraz z dostawcami aktywów. Ten proces można załatwić w tym przysłowiowym „jednym okienku”, nie wchodząc do salonu samochodowego. Dostępność i proceduralna łatwość tego rozwiązania powodują, że stale rośnie atrakcyjność leasingu w każdej odmianie.
Cartrack Polska: Zaufanie biznesu wobec leasingu rośnie w Polsce od lat – co pokazują dane; w 1995 roku leasing stanowił zaledwie 3% finansowania krajowych inwestycji, podczas gdy w 2018 było to już prawie 30%. Jakie zatem Związek Polskiego Leasingu przedstawia prognozy na ten rok?
Tomasz Sudaj, ZPL: W tym miejscu zacząć należy od tego, że obecny rok chyba będzie jednym z trudniejszych lat do przewidzenia. Na leasing, i wszystkie inne obszary gospodarki biznesu, wpływać będzie wiele czynników, na które wpływu nie mamy. Z jednej strony, obserwujemy pewne spowolnienie gospodarcze na świecie w związku z presją inflacyjną, a z drugiej inflacja wpływa na wzrost stóp procentowych, co ma przełożenie na wyższe koszty finansowania. W efekcie część klientów zdecyduje się pewnych nakładów kapitałowych nie realizować. Do tego wszystkiego dochodzą takie elementy jak parametry polityki fiskalnej, która również może wpływać na zachowania naszych klientów.
Ostatnimi kluczowymi elementami wpływającymi na kształt prognozy na 2022 są pandemia oraz zaburzony łańcuch dostaw. Cały czas borykamy się z brakiem dostępności aktywów; brakuje maszyn, brakuje pojazdów, a na nowe pojazdy ciężarowe trzeba czekać do końca tego roku. To są wyzwania, które wpływają na to, że trudne jest precyzyjne szacowanie finalnego wyniku branży leasingowej na koniec 2022 roku. Ostatnim elementem jest brak dostępności środków z Programu Odbudowy. To w jaki sposób będziemy mogli z tych unijnych funduszy skorzystać i na jakich zasadach- też budzi pewną niepewność. Czynnikiem, który również bierzemy pod uwagę przy prognozach na ten rok, jest tempo wzrostu polskiego PKB, które ma wynieść nieco powyżej 4%. Dodać do tego należy takie elementy jak większy niż 5% spadek inwestycji w środki trwałe przez firmy prywatne, spadek tempa produkcji przemysłowej z 14% do 8%. To elementy, które zachęcają do bardzo ostrożnych prognoz.
Dla przeciwwagi, dość optymistycznie patrzymy na łańcuch dostaw i zakładamy, że w drugim półroczu dostępność i samochodów i różnego rodzaju aktywów będzie wyższa. Liczymy bardzo mocno na środki z Programu Odbudowy, dlatego prognozujemy, że rok 2022 zakończymy z wynikiem na poziomie 97 miliardów złotych wartości sfinansowanych aktywów. To jest bardzo dobry wynik, zakładający 10% wzrost r./r. Natomiast trzeba wyraźnie powiedzieć, że jest dużo ryzyk i uważamy, że w kolejnych kwartałach będziemy tę prognozę aktualizować.
Cartrack Polska: Panie Prezesie dużo razy padło sformułowanie „spadek”, a to może niepokoić. Należy jednak mieć przekonanie że oprócz tego, że jest problem z dostępnością aktywów które można leasingować, to polscy przedsiębiorcy będą spoglądali również na leasing jako usługę dzięki której mogą sfinansować transformację nie tylko energetyczną, ale i technologiczną. Leasing może stać się furtką do optymalizacji przedsiębiorstwa wobec tych zagrożeń, które Pan wcześnie wymienił – inwestycja w rozwój, może opierać się również o zabezpieczenie swojego interesu przed dynamiką zmian gospodarczych, podatkowych i geopolitycznych.
Tomasz Sudaj, ZPL: Patrząc na segmenty rynku rzeczywiście dość ostrożnie podchodzimy do samochodów osobowych, biorąc pod uwagę chociażby prognozy wzrostu nowych rejestracji pojazdów lekkich do 3,5t DMC. Mówimy w tym przypadku o wzroście 6-7% r./r.. W związku z tym nasza prognoza wzrostu wartości finansowanych aktywów jest na poziomie około 10%, co wynika z istotnego wzrostu cen w sektorze automotive.
Dość ostrożnie patrzymy na rynek transportu ciężkiego – w 2021 roku rósł on najbardziej dynamicznie, ponieważ w porównaniu do roku 2020 wzrósł aż o 63%, a wartość sfinansowanych aktywów była w tym klastrze motoryzacji na poziomie 19,4 miliarda złotych. Z drugiej strony dość optymistycznie patrzymy na obszar maszyn i urządzeń – tutaj jednym z kluczowych czynników rozwojowych będą środki z Programu Odbudowy. Optymistycznie spoglądamy również na segment związany z nowymi technologiami, czyli finansowanie sprzętu IT i oprogramowanie. Dobre nastroje w tym temacie spowodowane są faktem, że blisko 20% środków z Programu Odbudowy ma być właśnie przeznaczone na wsparcie cyfryzacji i transformacji cyfrowej gospodarki. Bierzemy w naszych prognozach bardzo szerokie spektrum czynników pod uwagę i jesteśmy świadomi nadal sporej nieprzewidywalności niektórych elementów naszego rynku.
Cartrack Polska: Panie Prezesie, co można byłoby w takim razie życzyć polskim przedsiębiorcom niezależnie od wielkości biznesu które prowadzą w czasach gdy niewiadomych i ryzyk jest sporo. Z jednej strony mamy się bardziej obawiać, czy bardziej śmiało podchodzić do realizacji strategicznych celów?
Tomasz Sudaj, ZPL: Ja zawsze mówię, że najlepiej działa się w warunkach stabilnych – czyli życzyć powinniśmy naszym przedsiębiorcom stabilności, niezależnie od tego czy będą to warunki lepsze czy gorsze. Według mnie największym wyzwaniem na ten moment jest właśnie ta niepewność związana z wieloma czynnikami, takimi, na które nie mamy wpływu. Mamy niepewność i związaną z gospodarką krajową, co utrudnia strategiczne planowanie przez polskiego przedsiębiorcę.
Co do zasady uważam, że biorąc pod uwagę to, jak zmienia się nasze otoczenie gospodarcze, inwestycje są konieczne. Raczej bym nie zniechęcał do ich podejmowania, szczególnie w tych obszarach, w których mówimy o poprawie efektywności działania firmy i poprawie konkurencyjności – to jest też bardzo istotny element, choćby z punktu widzenia pakietów Green Deal czy Fit For 55.
Musimy też pamiętać, że inwestycje w zieloną transformacje będą wpływać na to jak będzie wyglądać konkurencyjność polskich firm za kilka lat w skali europejskiej, czy nawet światowej. Niestety, ale części z tych inwestycji nie da się przełożyć w czasie i poczekać, bo tę konkurencyjność po prostu stracimy. Są tego świadomi przedsiębiorcy, jesteśmy świadomi tego my jako ZPL.
Z drugiej strony, pomoże nam wszystkim fakt, jeżeli wreszcie osiągniemy porozumienie z jednostkami czy przedstawicielami Unii Europejskiej i środki Funduszu Odbudowy do nas popłyną. Dzisiaj jestem ostrożnym optymistą. Polscy przedsiębiorcy stają się coraz bardziej odważni. Mimo, że wyniki gospodarki nie napawają optymizmem – oni chcą inwestować w rozwój, chcą rozwijać zaplanowane idee przedsiębiorczości.
Myślę, że w dużym stopniu pandemia nauczyła nas, że ta niepewność zaczyna się wpisywać w naszą codzienną agendę biznesową. Według mnie to, że mamy coraz większą wiedzę jak mądrze budować strukturę źródeł finansowania, jak wykorzystywać różnego rodzaju produkty rozwoju sprawia, że mamy wysoką popularność leasingu. Dzieje się tak ponieważ klienci doceniają specyfikę leasingu w konkretnym obszarze, jakim jest finansowanie aktywów, jednocześnie wykorzystując inne źródła realizacji inwestycji do finansowania kapitału obrotowego czy innych potrzeb. Polski biznes bardzo dobrze umie korzystać z dobrodziejstw, jakie oferuje mu leasing i mocno stawia na rozwój.
Cartrack Polska: Serdecznie dziękuję za rozmowę i Pana diagnozy dotyczące rynku.
