Inwazja Federacji Rosyjskiej na niepodległą Ukrainę jest czynem godnym potępienia i wykluczenia Rosji z międzynarodowej areny działań politycznych, sportowych, ekonomicznych, społecznych i przemysłowych. Tak też się dzieje – kurs rubla się załamał a rosyjska gospodarka już wkrótce będzie w potężnych tarapatach. Nie mniej jednak warto przeanalizować rosyjski rynek leasingu aby w kontekście motoryzacji i biznesu wiedzieć więcej w tym aspekcie. Dane pochodzą za pełen okres do roku 2020.
Według badań Frost & Sullivan, całkowita sprzedaż samochodów osobowych na 25 badanych rynkach w 2020 r. (odtąd określanym jako UE25) wyniosła 12,7 mlnczyli o 22% mniej niż w 2019 r., z czego 1,5 mln sprzedano w Rosji, czyli o 9% mniej niż w 2019 r. W 2020 r. na rynkach UE25 wskaźnik rejestracji leasingu wynosił 35,2%, a w Rosji tylko 9,8% rejestracji samochodów osobowych. Mimo spowolnienia gospodarczego i cięć budżetowych, nowe zakupy w kanale leasingu operacyjnego stanowiły 16,9% rejestracji samochodów osobowych. Czyli około 2,2 mln pojazdów.
Po spowolnieniu gospodarczym oczekuje się, że europejski rynek samochodów osobowych będzie rósł w szybszym tempie niż rynek rosyjski, z CAGR (skumulowany roczny współczynnik wzrostu, z ang. compound annual growth rate) na poziomie 5,0% w latach 2020-2025, w porównaniu z 3,1% w Rosji. W segmencie lekkich samochodów dostawczych odnotowuje się odwrotną tendencję. Prognozowane jest, że rejestracje wzrosną o CAGR 7,8% w Rosji i 5,6% w krajach UE25. Obecnie całkowita rejestracja wynosi około 1,9 miliona w UE25 i 105 000 w Rosji. Przypomnijmy, że są to szacunki wynikające z analizy danych do końca 2020 roku. Od tego czasu pojawiły się dwa szalenie ważne elementy: kolejny pełny epidemiczny rok 2021, spowolnienie gospodarcze. Które na początku 2022 skutkowała inflacją w Rosji na poziomie 9%. Oraz pod koniec lutego – agresywny i haniebny atak Rosji na Ukrainę.
Wracając do analizowanego okresu – głównym motorem napędowym rosyjskiego rynku jest popyt MŚP, który nadal ma być kluczową siłą napędową rynku. Wysoka liczba firm taksówkarskich, które obecnie przechodzą wymianę floty, to kolejna wyjątkowa cecha rynku. Dlatego CAGR dla rejestracji floty pojazdów pasażerskich szacuje się na 6,7% w latach 2020-2025. W porównaniu do zaledwie 2,8% dla krajów UE25.
Rosyjskie firmy leasingu operacyjnego kupiły w 2020 roku ponad 11 tys. samochodów osobowych. Co plasuje je na 21. miejscu za Węgrami i Portugalią pod względem rejestracji leasingu operacyjnego. Wyniki rosyjskiego rynku leasingu operacyjnego pozostaną stabilne w krótkim i średnim okresie. Ponieważ rynek jest w dużej mierze uzależniony od leasingu finansowego jako podstawowej metody leasingu nowych pojazdów.
W pierwszej piętnastce rankingów rejestracji pojazdów w leasingu finansowym są tylko Niemcy. Największy europejski rynek rejestracji pojazdów w leasingu finansowym, wyprzedzają Rosję. Pomimo pandemii rynek rosyjski wyprzedza takie kraje jak Polska. Tak samo jak Francja i Szwecja, z ponad 136 tys. nowych pojazdów zarejestrowanych w leasingu finansowym do 2020 r. W porównaniu ze 118 tys. w 2019 r.
Oczekuje się, że dojrzałe rynki leasingowe. Takie jak Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Belgia, Holandia, Hiszpania i Włochy będą stale rosnąć. Przy czym ogólny europejski segment leasingu będzie napędzany głównie przez rynki wschodzące. Na których leasing zyskuje na popularności. Jednak kraje UE-25 nadal podążają ścieżką ożywienia po kryzysie Covid-19. Oczekuje się, że leasing operacyjny wzrośnie w CAGR na poziomie 5,4% w latach 2020-2025. Podczas gdy leasing finansowy ma wzrosnąć w CAGR na poziomie 3,2% w tym samym czasie. Prognozowana jest dynamiczna ekspansja w Rosji w zakresie leasingu operacyjnego i leasingu finansowego. Spodziewane są wskaźniki wzrostu CAGR na poziomie 19,5% i 5,0% odpowiednio. To może przyciągnąć zarówno globalne firmy flotowe i leasingowe. Jak i lokalnych inwestorów, poszukujących szans na wykorzystanie potencjału tego rynku.
Potrzeba objęcia przez dostawców leasingu rozległych terytoriów jest jednym z głównych ograniczeń na rosyjskim rynku flotowym i leasingowym. Który stwarza problemy, szczególnie dla graczy leasingu operacyjnego, którzy mają trudności z zapewnieniem odpowiedniego pokrycia serwisowego dla swoich pojazdów. Oczekuje się jednak, że rynek leasingu, a także segment floty w Rosji, będą nadal dojrzewać i rozwijać się. Szczególnie w dużych miastach i wokół nich.
Wzrost rosyjski rynek leasingu przewidywany jest w segmencie lekkich samochodów dostawczych (do 3,5 tony). Gdzie popyt na tego typu pojazdy wzrósł ze względu na wzrost dostaw na ostatniej mili. W UE-25, gdzie leasing stanowi 43,7% rejestracji lekkich pojazdów użytkowych w 2020 r., oczekuje się, że leasing operacyjny będzie rósł w tempie 7,2% między 2020 a 2025 r. Podczas gdy leasing finansowy ma wzrosnąć o 5,2%.
W rankingu krajów leasingu finansowego dla lekkich samochodów dostawczych. Rosja jest piątą najważniejszą pozycją po Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Polsce. Wskaźnik penetracji leasingu wynosił tam 25,3% w 2020 roku. Rosja plasuje się na piątym miejscu w rankingu krajów leasingu finansowego dla lekkich samochodów dostawczych. Wskaźnik penetracji leasingu wynosił tam 25,3% w 2020 roku, po Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Polsce. Stanowi to wskaźnik penetracji wynoszący 24,4% dla leasingu finansowego i 0,9% dla leasingu operacyjnego. Które prawdopodobnie wzrosną nieznacznie do odpowiednio 27% i 2,7% w 2025 roku.
Warto w tym miejscu odnieść się do świeżych danych dla rynku polskiego. Zgodnie z komunikatem Związku Polskiego Leasingu, w 2021 roku polskie firmy sfinansowały inwestycje na rekordowym poziomie 88 miliardów złotych. Co jest 30% wzrostem r./r. Kluczowe jest to, że 40% portfela inwestycyjnego stanowią leasingi pojazdów lekkich do 3,5 tony DMC. ZPL zakłada stabilny wzrost na poziomie 9-10% w roku 2022, w tym rosnące znaczenie leasingu wobec kredytów inwestycyjnych i innych form zakupowych.
Nowe trendy i przyszłość rosyjski rynek leasingu.
Zachodnioeuropejskie firmy leasingowe wciąż przechodzą na dostawców usług mobilnych, a nie na tradycyjne firmy leasingowe. Ponieważ spowolnienie gospodarcze spowodowało bardziej złożone systemy podatkowe i cięcia budżetowe z powodu zmniejszenia floty. Rozwiązania są bardziej elastyczne, z usługami dla pociągów, transportu publicznego, rowerów, taksówek, korporacyjnego carsharingu i innych środków transportu. Jest to ponowne wymyślenie i przyjęcie graczy flotowych i leasingowych w wyniku nowych trendów i oczekiwań konsumentów. W regionie Europy Zachodniej oprócz rozwiązań z zakresu mobilności ważne są również motywacyjne produkty leasingowe.
Pracodawcy w Wielkiej Brytanii stosują programy poświęcania wynagrodzeń i motywacyjne rozwiązania leasingowe, aby oferować pojazdy jako korzyści. Według badań Frost & Sullivan około 55% pojazdów w Europie Zachodniej jest klasyfikowanych jako benefit. Ale szacuje się, że na rynku rosyjskim liczba ta wynosi mniej niż 15%. W perspektywie średnioterminowej rosnąca popularność rozwiązań leasingowych na rynku rosyjskim przygotowała grunt pod pojawienie się motywacyjnych produktów leasingowych.
Innym ważnym trendem, którego brakuje na rosyjskim rynku, jest przejście na pojazdy elektryczne. Chociaż każdego roku rejestruje się tylko kilkaset pojazdów elektrycznych, można przewidywać, że w dłuższej perspektywie. Ponieważ coraz więcej marek i modeli zapewnia większą różnorodność w segmencie pojazdów elektrycznych. Rosyjski rynek zacznie wykazywać zainteresowanie alternatywnymi układami napędowymi. Nie jest to jednak trend, który będzie miał wpływ na rynek przez kolejne 7-10 lat. Dlatego nadal główny nacisk położony jest na edukację klientów (szczególnie korporacji) o korzyściach płynących z leasingu. Jednocześnie przyciągając więcej inwestycji w rozwój dobra sieci serwisowej i rozpoczęcie dywersyfikacji produktowej mającej na celu zwiększenie elastyczności rozwiązań leasingowych.
Agresja Rosji na Ukrainę i konflikt zbrojny w tym regionie doprowadziły do nałożenia na Federację Rosyjską bardzo dotkliwych sankcji gospodarczych. Poczynając od wyłączenia przestrzeni powietrznej, poprzez wyłączenie z systemu SWIFT po ograniczenia w handlu. Efektem tego jest bardzo drastyczna reakcja rynków, które 28.02 wyceniły rosyjskiego rubla najniżej w historii (za 1 RUB w poniedziałek 28.02 kosztował nawet 117 USD). W styczniu inflacja Rosji wyniosła 8,73%. Ale z uwagi na załamanie handlu, kryzys walutowy i ekonomiczne skutki, eksperci przewidują, że inflacja może szybko wzrosnąć do 20%. Decyzja o inwazji na Ukrainę znacząco wpłynie na rynek i gospodarkę Rosji. Powodując tym dotkliwy kryzys w tym ponad 144 milionowym kraju.
